ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΘΡΩΝ

Το σχολείο μας

ιστορικά στοιχεία για το Σχολείο μας.

Στα μέσα του 19ου αιώνα η Μακεδονία, υπόδουλη ακόμη στους Τούρκους, διατηρούσε επαφές με την απομακρυσμένη ελεύθερη Ελλάδα μέσω των Μακεδόνων επαναστατών που κυνηγημένοι κατέφυγαν εκεί, των εμπορικών σχέσεων που είχαν αναπτύξει, καθώς και μέσω της φροντίδας του ελληνικού κράτους για την προστασία των χριστιανικών πληθυσμών. Η κατάσταση άλλαξε ριζικά με την ίδρυση της Βουλγαρικής Εξαρχίας με αποτέλεσμα την άμεση δραστηριοποίηση των πνευματικών δυνάμεων του Έθνους για τη διάδοση της ελληνικής παιδείας και την οργάνωση της άμυνας κατά της βουλγαρικής διείσδυσης στο μακεδονικό χώρο, ιδίως σε περιοχές όπου το ελληνικό στοιχείο υπερτερούσε. Ως προς τα εκπαιδευτικά πράγματα, στη Μακεδονία μέχρι τα μέσα του 19ου αι. λειτουργούσαν τα γραμματοδιδασκαλεία. Κατά κανόνα ημιμαθείς ιερείς ή γραμματοδιδάσκαλοι που παράλληλα ασκούσαν καθήκοντα ψάλτη, κανδηλανάφτη δίδασκαν τα λεγόμενα κοινά γράμματα, δηλαδή ανάγνωση και γραφή από τον Οκτάηχο και το Ψαλτήρι. Οι κάτοικοι με τη σύμπραξη της εκκλησίας και των κοινοτήτων προσπαθούσαν να συντηρήσουν τα υποτυπώδη σχολεία της πόλης και των μεγάλων χωριών.

Τα διασωθέντα αρχεία της Βέροιας για την εκπαίδευση ξεκινάν από το 1892, αλλά από μαρτυρίες καταλαβαίνουμε ότι υπήρχε οπωσδήποτε και πριν γραπτό δίκαιο για τη λειτουργία των οργάνων της αυτοδιοίκησης. Πριν την ημερομηνία αυτή υπήρχε μόνο ένα σχολείο, η «Ελληνική Σχολή», που χρηματοδοτήθηκε από Βεροιείς και απόδημους. Σίγουρα πάντως υπήρχε κάποιο σχολείο τουλάχιστον από το 1570 με βάση μαρτυρίες για την εκπαίδευση επιφανών αντρών που γεννήθηκαν στη Βέροια, όπως του Μητροφάνη Κριτόπουλου και του Ιωάννη Κωττούνιου(Αναστασίου,1972).

Τα σχολεία, που λειτούργησαν στη Βέροια στο τέλος της τουρκοκρατίας, ήταν το Ημιγυμνάσιο με τρεις τάξεις, η Ελληνική Αστική σχολή ή Αστικό σχολείο για τα αγόρια με έξι τάξεις συν μια προκαταρκτική τάξη, το Παρθεναγωγείο για τα κορίτσια και νηπιαγωγείο. Αστική Σχολή με 6 τάξεις και 320 μαθητές, παράρτημα αστικής Σχολής για τους ελληνόβλαχους με 4 τάξεις και 80 μαθητές, παρθεναγωγείο με 6 τάξεις και 120 μαθήτριες και νηπιαγωγείο με 2 τάξεις και 160 μαθητές.

Μέχρι το 1908 που κτίστηκε το νέο κτίριο, το Ημιγυμνάσιο στεγαζόταν σε κτίριο στον κήπο της Μητρόπολης κι αργότερα χρησιμοποιήθηκε το σπίτι της Μυσιρλούδας ή Στεφανολέσας· η χρησιμοποίηση κατοικιών για σχολείο δεν ήταν σπάνιο φαινόμενο για την εποχή. Η πρόταση για την ανέγερση νέου σχολείου έγινε από το μητροπολίτη Βέροιας Κωνστάντιο μετά από την καταδικαστική άποψη των γιατρών για την ακαταλληλότητα των κτιρίων. Ξεκίνησε να χτίζεται το 1906 ένα νεοκλασικό κτίριο δυτικού τύπου και ολοκληρώθηκε σε σύντομο διάστημα, το 1908, με πρωτοστάτη το μητροπολίτη Απόστολο.

Ο Τούρκος καϊμακάμης εξέφρασε την υπόνοια ότι το Ημιγυμνάσιο έγινε με συνδρομές της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά στον υπαινιγμό απάντησε ο μητροπολίτης, ότι η ανέγερση έγινε με τη συνδρομή των Βεροιέων. Το γεγονός αυτό έκανε μεγάλη εντύπωση στους Τούρκους και από ανταγωνιστική διάθεση οικοδόμησαν σχολείο, κοντά στο βήμα του Αποστόλου Παύλου και τη μουσουλμανική ιερατική σχολή με πέτρα από τις φυλακές ιστορικού κάστρου. Άλλες μαρτυρίες αναφέρουν ότι οι πέτρες προέρχονταν από το γκρεμισμένο πύργο της βασίλισσας Βεργίνας (σύζυγος του τελευταίου Δούκα της Βέροιας), που βρίσκεται πίσω από τα δικαστήρια (πρόκειται για το ίδιο κτήριο). Τους πρόλαβαν όμως τα γεγονότα της απελευθέρωσης της πόλης, το κτίριο αυτό δεν λειτούργησε ποτέ σαν μουσουλμανικό σχολείο και σήμερα στεγάζεται το 3° και 14° Δημοτικό σχολείο Βέροιας.